یکی از مهمترین مواردی که حین درمان ارتودنسی باید بیمار رعایت کند، بهداشت دهان است. مراقبت حین درمان ارتودنسی متفاوت با زمانی است که فرد دستگاه ارتودنسی ندارد. رعایت دقیق بهداشت در این دوره اهمیت ویژه ای دارد زیرا هدف از درمان ارتودنسی، زیباتر شدن لبخند و اصلاح موقعیت دندان ها است و بهداشت حین ارتودنسی کمک می کند که در پایان درمان، دندان های سالم و بدون پوسیدگی داشته باشیم. بی شک رعایت کردن بهداشت دهان در این دوره سخت تر از حالت عادی است. بیمار باید در استفاده از مسواک و نخ دندان بسیار کوشا باشد و تا جایی که می تواند، بعد از خوردن هر وعده غذا، دندان های خود را بشوید.
چرا رعایت بهداشت حین ارتودنسی مهم است؟
در دهان ما همواره باکتری هایی وجود دارند که در صورت وجود شرایط مساعد می توانند باعث پوسیدگی دندان ها یا ایجاد بیماری های لثه شوند. به طور معمول این باکتری ها روی سطح دندان ها و لثه تجمع می کنند و یک لایه بیرنگ به نام پلاک میکروبی تشکیل می دهند. زمانی که غذا می خوریم، مواد غذایی مابین دندان ها گیر می افتد. این مواد توسط باکتری های موجود در پلاک میکروبی استفاده شده و آنها را قادر می سازد که اسید تولید کنند که این اسید موجب نرم شدن و تخریب مینای دندانی می گردد. این روند ابتدا باعث تغییر ساختار مینای دندان و اصطلاحا دکلسیفیکاسیون می شود که معمولا به صورت لکه های سفید روی دندان ها نمایان می شوند. در صورتی که در این مرحله روش بهداشت دهان اصلاح شود و توسط بیمار به خوبی رعایت شود، این تغییر ساختار مینا قابل برگشت است. ولی در صورت تداوم شرایط نامطلوب بهداشت دهان، بافت دندان از بین می رود و منجر به ایجاد حفره یا همان پوسیدگی می شود که در این حالت مداخله دندانپزشک و حذف پوسیدگی و ترمیم دندان ضرورت دارد. اگر پوسیدگی توسط دندانپزشک از دندان حذف نشود، ضایعه پیشرفت می کند و حفره های عمیق تری ایجاد می شود که باعث رسیدن پوسیدگی به عصب دندانی و تخریب شدید دندان می شود.
این روند در دهان هر فردی اتفاق می افتد ولی دلیل اینکه بر رعایت بهداشت در دوره درمان ارتودنسی اینقدر تاکید می شود اینست که زمانی که دستگاه های ارتودنسی در دهان وجود دارند هم پلاک میکروبی ممکن است به راحتی از اطراف دستگاه ها پاک نشود و هم مواد غذایی ممکن است به آنها گیر کنند. در این حالت اگر پلاک میکروبی و بقایای مواد غذایی خوب تمیز نشوند باکتری های دهان به طور مداوم به فعالیت خود ادامه می دهند و باعث پوسیدگی و بیماری های لثه می شوند.
هدف از درمان ارتودنسی زیباتر شدن دندان ها است پس اگر به بهداشت در این دوره اهمیت ندهید، در پایان دوره، چیزی جز دندان های پوسیده مرتب شده، نخواهید داشت.
تاثیر رعایت بهداشت حین درمان ارتودنسی بر طول دوره درمان
رعایت دقیق بهداشت حین ارتودنسی برای طی شدن درمان ارتودنسی در کمترین زمان ممکن، امری مهم و ضروری است. در صورت انجام اصول بهداشتی از سوی فرد، مراحل درمان وی بدون وقفه و با توالی صحیح پیش خواهند رفت ولی اگر این نکات ساده رعایت نشوند، طول دوره درمان به میزان نامشخصی افزایش می یابد.
همان طور که ذکر شد عدم رعایت بهداشت مناسب در طی درمان ارتودنسی باعث پوسیدگی دندان های فرد می شود که در این حالت برای جلوگیری از پیشرفت پوسیدگی باید نسبت به ترمیم آن در طی درمان اقدام نمود. همچنین در بسیاری از موارد فردی که بهداشت را رعایت نمی کند، دچار التهاب و بیماری لثه می شود. بیماری های لثه از عواملی هستندکه مانع ادامه درمان ارتودنسی می شوند زیرا برای حرکت مطلوب دندان ها در طی درمان ارتودنسی باید بافت های نگهدارنده دندان ها کاملا سالم باشند.
برای متخصص ارتودنسی حفظ سلامت بافت های دهان و دندان در طی درمان ارتودنسی، اهمیتی حیاتی دارد. به همین دلیل در هر مرحله از درمان اگر ارتودنتیست مشاهده کند که بیمار به بهداشت دهان خود بی اهمیت است، با باز کردن سیم ها درمان را به طور موقت متوقف می کند تا بهداشت دهان بیمار به وضعیت مطلوب بازگردد. اگر علیرغم توقف موقت درمان و آموزش بهداشت، بیمار همکاری لازم را از خود نشان ندهد و شرایط به وضعیت مطلوب برنگردد متخصص ارتودنسی می تواند درمان را خاتمه دهد تا زمانی که فرد آمادگی لازم برای انجام درمان را مجددا به دست آورد.
بهداشت ارتودنسی را چگونه رعایت کنیم؟
مسواک زدن دندان ها
افرادی که از دستگاه ارتودنسی ثابت استفاده می کنند، باید بعد از هر وعده غذایی روی لثه، دندان ها و سطح بریس ها را مسواک بزنند. در جلسه حضوری که با ارتودنتیست خود دارید، از وی درباره تکنیک صحیح مسواک زدن سوال کنید. اگرچه این آموزش ها قطعا در ابتدای درمان به شما داده خواهد شد. مسواک زدن باید به گونه ای باشد که باعث فشار روی براکت ها و سیم نشود اما برس های مسواک به خوبی همه سطوح دندان ها و دستگاه ارتودنسی را تمیز کند. اگر در مسواک زدن دچار خونریزی لثه می شوید لثه شما ملتهب و بیمار است.
نخ دندان
استفاده از نخ دندان نیز در این دوره بسیار حائز اهمیت است. شاید در ابتدای درمان با سختی این کار را انجام دهید اما بتدریج که از آن استفاده کنید، کاملا برایتان عادی می شود.
دهانشویه
از دهانشویه ها در طی درمان ارتودنسی عموما با دو هدف استفاده می شود. یا هدف مقاوم سازی سطح دندان ها در برابر پوسیدگی است که از دهانشویه های حاوی فلوراید برای این منظور استفاده می شود و یا هدف کاهش میزان پلاک میکروبی است که در این حالت دهانشویه های آنتی باکتریال کاربرد دارند. نحوه استفاده از دهانشویه ها برای همه افراد یکسان نیست و نوع دهان شویه ای که استفاده می کنید، باید با دستور متخصص ارتودنسی شما باشد. تعداد دفعات استفاده از دهانشویه ها نیز با یکدیگر متفاوت است.
مسواک بین دندانی
مسواک هایی با فرچه های لوله ای کوچکی هستند که می توانند از زیر سیم ارتودنسی عبور کنند و بخش هایی از دندان ها را که با مسواک عادی قابل دسترسی نیستند، به خوبی تمیز کنند. از این مسواک ها باید به آرامی استفاده کرد تا موجب آسیب به سیم ارتودنسی و لثه نشود.
بهداشت ارتودنسی متحرک
بهداشت این نوع ارتودنسی راحت تر از ارتودنسی ثابت است. برای این کار، دستگاه ارتودنسی را از دهان خارج کنید. دندان ها را همانند گذشته، نخ دندان و مسواک کنید. دستگاه ارتودنسی را بشویید و مجددا استفاده کنید. بهترین روش برای تمیز کردن پلاک های متحرک استفاده از یک مسواک نرم و شستشوی پلاک با آب و صابون مایع بعد از هر وعده غذایی است.
یک دیدگاه بنویسید